5.   FARMAKOLOJİK ÖZELLİKLER

5.1. Farmakodinamik özellikler

Farmakoterapötik grup: Anksiyolitikler, benzodiyazepin türevleri ATC: N05B Al2

Alprazolam, triazolo-benzodiazepin, benzodiazepin (BDZ) grubu bir anksiyolitiktir. Alprazolamın anksiyolitik, hipnosedatif, antikonvülsif ve kas gevşetici etkisi vardır. Bununla birlikte, farmakodinamik özelliklerindeki kantitatif farklar nedeniyle, farklı terapötik alanlarda kul lanı lmaktadırlar.

Günümüzde, benzodiazepinlerin etkisinin, gama-aminobütirik asit (GABA) tarafından yönlendirilen nöral inhibisyonu kolaylaştırmasına bağlı olduğu kabul edilmektedir.

Diğer benzodiazepinler gibi alprazolam da beyindeki benzodiazepin bağlanma bölgesi için yüksek afmiteye sahiptir. MSS’de presinaptik ve postsinaptik inhibisyona aracılık eden gama aminobütirik asidin inhibe edici nörotransmitter etkisini kolaylaştırır.

Emilim:

Alprazolam kolaylıkla absorbe edilir. Oral yoldan uygulandıktan sonra, plazmadaki en yüksek alprazolam konsantrasyonlanna 1-2 saat içinde ulaşılır.

Dağılım:

Alprazolam, in vitro
koşullarda serum proteinlerine %80 oranında bağlanır. Biyotransformasyon:

Alprazolam temel olarak oksidasyonla metabolize edilir. Belli başlı metabolitleri, alfa-hidroksi-alprazolam ve alprazolam türevi olan bir benzofenondur. Bu metabolitlerin plazma düzeyleri çok düşüktür. Alfa-hidroksi-alprazolamın biyolojik aktivitesi, alprazolamın aktivitesinin yaklaşık yarısı kadardır.

Eliminasyon:

Alprazolamın ortalama yanlanma ömrü 12-15 saattir. Metabolitlerinin yanlanma süreleri, alprazolamın yanlanma süresi ile aynıdır. Benzofenon metaboliti inaktiftir. Alprazolam ve metabolitleri, temel olarak idrarla atılır.

Doğrusallık/Doğrusal olmayan durum:

Veri mevcut değil.

Hastalardaki karakteristik özellikler

Yaşlılar:

Tekrarlayan dozlar birikmeye neden olur. Bu durum yaşlı hastalarda dikkate alınmalıdır.

Böbrek yetmezliği/ karaciğer yetmezliği:

Tekrarlayan dozlar birikmeye neden olur. Bu durum böbrek ve karaciğer yetmezliği olan hastalarda dikkate alınmalıdır.

Mutagenez, karsinogenez, fertilite ve oküler etkileri

Alprazolam, in vitro
Ames testinde mutajenik bulunmamıştır. Alprazolam, test edilmiş en yüksek doz olan 100 mg/kg doza kadar sıçanlarda yapılan in vivo
mikronükleus tayininde kromozom bozukluklarına neden olmamıştır; bu doz, insanlarda önerilen 10 mg/gün’lük maksimum dozdan 500 kat fazladır.

Sıçanlarda 30 mg/kg/gün’e (insanlarda önerilen 10 mg/gün’lük maksimum dozun 150 katı) ve farelerde 10 mg/kg/gün’e (insanlarda önerilen 10 mg/gün’lük maksimum dozun 50 katı) kadar dozlarda alprazolam ile yapılan 2 yıllık biyoassay çalışmalarında karsinojenik potansiyele ilişkin bulgu gözlenmemiştir.

Alprazolam, sıçanlarda test edilen en yüksek doz olan 5 mg/kg/gün’e kadar fertiliteye zarar vermemiştir; bu doz, insanlarda önerilen 10 mg/gün’lük maksimum dozun 25 katıdır.

Sıçanlara 2 yıl boyunca oral yolla 3, 10 ve 30 mg/kg/gün (insanlarda önerilen 10 mg/gün’lük maksimum dozun 15 ila 150 katı) alprazolam uygulandığında, kataraktların (dişiler) ve komeal vaskülarizasyonun (erkekler) sayısında dozla ilişkili bir artış eğilimi gözlenmiştir. Bu lezyonlar, 11 aylık tedaviden sonrasına kadar ortaya çıkmamıştır.